مبانی انسان شناسی

انسان کیست؟ اگر ما انسان را درست نشناسیم و ندانیم که اسلام انسان را چگونه توصیف می‌کند و هستی‌ها و بایستی‌های او را چگونه مطرح می سازد، هیچ گاه نخواهیم توانست برنامه و طرح صحیحی درباره نظام اخلاقی اسلام ارائه دهیم (مصباح یزدی، 1388). بنابراین، تا ا نسان شناسی یک مکتب اخلاقی تبیین نشود، ماهیت و نظام اخلاقی آن روشن نمی‌شود. از این رو لازم است برای شناخت نظام اخلاق اسلامی، دیدگاه اسلام را نسبت به ا نسان بدانیم. مبانی ا نسان شناسی اخلاق اسلامی را می‌توان در محورهای زیر خلاصه کرد: آفرینش دو بعدی انسان، فطرت، عقل، اختیار و هویت جمعی.

مبانی ارزش شناسی

یکی از مسائل مهم و اساسی در سلسله مباحث فلسفی و اخلاقی موضوع  ارزش‌هاست. هر مکتب یا دستگاه فکری براساس بینشی که نسبت به پدیده‌های جهان دارد، دارای یک سیستم ارزشی نسبت به اعمال و رفتار انسان می‌باشد، این مسئله پایه تفاوت بین مکاتب است، در واقع تشخیص ماهوی هر نظام فکری و عقیدتی به ظهور ارزش‌هایی است که از درون آن نظام جوشیده و براساس آن، اصول بنیادین نظام شکل گرفته است .

ارزش گذاری‌های اخلاقی بر مواردی اطلاق می‌شود که ارزش و ارزش گذاری از نقطه نظر اخلاقی، بر اساس خوب یا بد بودن، پسند و یا ناپسند بودن و معروف یا منکر بودن اعمال و رفتار انسان قابل درک و شناسایی باشد (رهنما، 1385).ارزش‌ها غالباً به ایده‌هایی اطلاق می‌شوند که انسان‌ها درباره خوب و بد، مطلوب و نامطلوب دارند. ارزش‌ها مجموعه اصول و قواعدی هستند که به تعبیر شهید بهشتی تولید باید و نباید می‌کنند. در واقع آنچه اطلاق عنوان ارزش به این اصول و قواعد را مجاز می‌کند، توانمندی آنها در تولید تجویز است(بهشتی، 1380).آنچه به عنوان مبانی ارزشی در هر مکتبی باید به آن پرداخته شود عبارتند از چیستی و خاستگاه ارزش‌ها، نسبی یا مطلق بودن ارزش‌ها و معیار فعل اخلاقی که این محورها را در نظام اخلاق اسلامی بررسی می کنیم.

فهرست مطالب
بخش اول:مبانی اخلاق اسلامی    17
2-2-1- مبانی انسان شناسی    17
2-2-1-1- آفرینش دو بعدی انسان    18
2-2-1-2- فطرت    19
2-2-1-3- عقل    21
2-2-1-4- اختیار    23
2-2-1-5- اجتماعی بودن انسان    24
2-2-2- مبانی ارزش شناسی    26
2-2-2-1- چیستی ارزش‌ها    27
2-2-1-1- ارزش اخلاقی    27
2-2-2-2- خاستگاه ارزش‌ها    28
2-2-2-3- نسبی یا مطلق بودن ارزش‌ها    29
2-2-2-4- معیار  فعل اخلاقی    30
2-2-2-4-1- ارزش اجتماعی    30
2-2-2-4-2- نظریه عاطفی    31
2-2-2-4-3- نظریه اراده    31
2-2-2-4-4- نظریه وجدانی    31
2-2-2-4-5- نظریه زیبایی    32
2-2-2-4-6- نظریه پرستش    32
2-2-4- مبنای اخلاقی بودن رفتار    33
بخش دوم پیشینه تحقیقات داخلی  و بین المللی    35
2-6-1- تحقیقات داخلی    35
2-6-2- تحقیقات خارجی    44
2-7- جمع بندی و چهارچوب نظری تحقیق    54
منابع    56