این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق تفکر انتقادی دانشجویان قابل ویرایش با فرمت ورد doc بصورت جامع و کامل می باشد. در بخش اول (چارچوب) ادبیات نظری تفکر انتقادی دانشجویان تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق تفکر انتقادی دانشجویان در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد. 

انجمن فلسفی امریکا تفکر انتقادی را چنین تعریف می کند:
 «... ما تفکر انتقادی را قضاوت خودتنظیم هدفمندی می‌دانیم که حاصل تعبیر و تفسیر، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و استنباط [یا نتیجه‌گیری] علاوه بر توضیح ملاحظات مستند، مفهومی، روش‌شناختی، معیارشناختی یا بافتی است که قضاوت بر اساس آنها صورت می‌گیرد. متفکر نقاد ایده‌آل عادتاً فردی کنجکاو، مطلع و آگاه، به دنبال دلیل، نسبت به عقاید نو یا متفاوت گشوده‌ذهن، انعطاف‌پذیر، در ارزیابی بی‌طرف، در مواجهه با سوگیری‌های شخصی با خود روراست و صادق، در قضاوت محتاط، مایل به تجدید نظر، درباره موضوعات دارای نظر روشن و خالی از ابهام، در برخورد با مسایل پیچیده قاعده‌مند، در جست و جوی اطلاعات مرتبط پیگیر و سخت‌کوش، در انتخاب معیارها منطقی و معقول، در کندو کاو و بررسی متمرکز و به دنبال نتیجه‌گیری‌هایی است که تا جایی که موضوع و شرایط امکان می‌دهند، دقیق هستند. بنابراین، پرورش متفکر نقاد خوب به معنای کار در جهت این ایده‌آل است. این کار رشد مهارت‌های تفکر انتقادی را با پرورش این گرایش‌ها تلفیق می‌کند که همواره به بینش‌های سودمند می‌انجامد و پایه و اساس یک جامعه منطقی و دمکرات است» (انجمن فلسفی امریکا، 1990؛ ص. 2). 

اگر چه به نظر می‌رسد محیط خانواده و تحصیل و الگوهای ارتباطاتی موجود در آنها نقشی مهم‌ در پرورش گرایش‌های تفکر انتقادی دانشجویان دارند، با این حال روشن نیست که چه بخشی از واریانس گرایش به تفکر انتقادی به دلیل زمینه خانوادگی است و چه بخشی از آن به دلیل اثرات محیط تحصیل. مطالعه حاضر در صدد آن خواهد بود تا به تبیین این موضوع بپردازد. 

دانشجویان مورد مصاحبه کاکای (2001) در مصاحبه‌های خود بیان می‌کردند که خانواده و دانشگاه از طریق ترغیب ویژگی‌هایی همچون در تفکر، مستقل، متکی به خود و با کفایت بودن و در بیان افکار و عقاید خود دیگران را در نظر گرفتن به طور غیرمستقیم بر شکل‌گیری گرایش‌های تفکر انتقادی دانشجویان تأثیر دارند. به دلیل شباهت این ویژگی‌ها با نیازهای روان‌شناختی پایه ارضا شده قرار گرفتند، این نیازها در مدل پیشنهادی این پژوهش وارد شدند.

نیاز به خودپیروی، نیاز به احساس داشتن آزادی عمل در رفتارها، انتخاب‌ها و تصمیم‌ها (دسی و رایان، 2000)، نیاز به شایستگی، نیاز به احساس کفایت و کارایی در مواجهه با محیط (وایت، 1959) و نیاز به ارتباط، نیاز به تجربه ارتباط و پیوند با اشخاصی که برای فرد اهمیت دارند (به طورمثال، والدین و استادان) (دسی و رایان، 2000؛ رایان و دسی، a2000) است. نظریه نیازهای پایه بیان می‌کند ارضای این نیازها برای رشد و تمامیت انسان‌ها در زمینه‌های مختلف لازم است (دسی و رایان، 2000). با این حال، در مورد اثرات ارضای نیـازهای روان‌شناختی پایه بر گرایش‌های تفکـر انتقـادی یافته‌های تجربـی وجود ندارد. گرچه در مورد اثر ارضای این نیازها بر گرایش‌های تفکر انتقادی می‌توان به پیش‌بینی‌های منطقی دست زد. 

نمونه پیشینه در مور تفکر انتقادی دانشجویان

در مطالعه‌ای بیـن فرهنگـی تیـواری ، اوری  و لای  (2003) گرایـش‌های تفکـر انتقـادی دانشجویان چینی- هنک‌کنگی و استرالیایی را با یکدیگر مقایسه کرده‌اند. نتایج این مطالعه، با توجه به میانگین نمرات کل دانشجویان چینی- هنک‌کنگی و دانشجویان استرالیایی در سیاهه گرایش به تفکر انتقادی کالیفرنیا، حاکی از آن است که به طور کلی دانشجویان چینی- هنک‌کنگی گرایشی به تفکر انتقادی از خود نشان نمی‌دهند در حالی که دانشجویان استرالیایی به این تفکر گرایش دارند. علاوه بر این، این دانشجویان در میانگین نمرات خرده‌مقیاس‌ها شباهتها و تفاوت‌هایی با هم دارند. دانشجویان چینی- هنک‌کنگی گرایش به کنجکاوی، تحلیلگری و اعتماد به نفس در تفکر انتقادی دارند اما به طور مشخص وجود یا عدم وجود گرایش به حقیقت‌جویی، گشوده‌ذهنی، قاعده‌مندی و پختگی شناختی را در خود گزارش نمی‌کنند. دانشجویان استرالیایی به کنجکاوی، تحلیلگری، اعتماد به نفس در تفکر انتقادی، گشوده‌ذهنی و پختگی شناختی گرایش نشان می‌دهند اما تأیید یا عدم تأیید وجود گرایش به حقیقت‌جویی و قاعده‌مندی را در خود گزارش نمی‌کنند.

فهرست مطالب
تعریف عملیاتی تفکر انتقادی دانشجویان

فصل دوم چارچوب نظری و پیشینه پژوهش تفکر انتقادی دانشجویان

فصل دوم: پیشینه پژوهش 
2-1- تاريخچه و مباني نظري تفکر انتقادی    44
2-1-1- تفکر انتقادی     45
2-1-1-1- تلاشی در جهت ارائه تعریفی مورد توافق همگان:
 پروژه تحقیقاتی دلفی در سال 1990    48
 2-1-1-1-1- مؤلفه‌های تفکر انتقادی    50
2-1-1-1-1-1- مؤلفه مهارتی تفکر انتقادی    50
2-1-1-1-1-2- مؤلفه گرایشی تفکر انتقادی    52
2-1-1-1-1-2-1- مفهوم گرایش    52
2-1-1-1-1-2-2- گرایش‌های تفکر انتقادی    54
2-1-1-1-1-2-3- سنجش گرایش‌های تفکر انتقادی     55
2-1-1-1-1-3- رابطه مؤلفه مهارتی و مؤلفه گرایشی تفکر  انتقادی     56
2-1-1-2- عمومی بودن تفکر انتقادی در مقابل اختصاص داشتن آن به زمینه‌ای خاص     57
2-1-2- تمایز تفکر انتقادی از مفاهیم دیگر    58
2-2- تحقیقات پیشین در زمینه عوامل تأثیرگذار بر گرایش‌های تفکر انتقادی    60
2-2-1- رابطه بین ارزش‌های فرهنگی و گرایش‌های تفکر انتقادی    61
2-2-2- رابطه بین ارزش‌های فرهنگی و ابعـاد الگـوهای ارتباطات خانواده و دانشجو- استاد     75
2-2-3- رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و دانشجو- استاد و گرایش‌های تفکر انتقادی    81
2-2-3-1- رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و گرایش‌های تفکر انتقادی    82
2-2-3-2- رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات دانشجـو- استـاد و گرایش‌های تفکر انتقادی    85
2-2-4- رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و دانشجو- استاد  و ارضای نیازهای روان‌شناختی پایه    88
2-2-5- رابطه بین ارضـای نیـازهـای روان‌شنـاختی پـایـه و گرایش‌های تفکر انتقادی    96
2-2-6- نقش واسطه‌گری ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و دانشجو- استاد در رابطه بین ارزش‌های فرهنگی و گرایش‌های تفکر انتقادی     99
2-2-7- نقش واسطه‌گری ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و دانشجو- استاد در رابطه بین ارزش‌‌های فرهنگی و ارضای نیازهای روان‌شناختی پایه     101
2-2-8- نقـش واسطـه‌گـری ارضـای نیـازهـای روان‌شنـاختـی پـایـه  در رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده و دانشجو- استاد  و گرایش‌های تفکر انتقادی    104
2-3- فرضيه‌هاي پژوهش    106
2-4- تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش    108

پیشینه تحقیق
 تحقیقات انجام شده خارجی
تحقیقات انجام شده داخلی

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی